Κυριακή 7 Ιουνίου 2015

Απόβλητα, χημικά, καύσιμα. Αυτό είναι το πιο βρόμικο μέρος της Θεσσαλονίκης (ΦΩΤΟ)

loading...
Μπαίνοντας στη Θεσσαλονίκη από τη δυτική είσοδο, λίγο πριν από το λιμάνι, τα στήθια σου γεμίζουν μια διαολεμένη δυσοσμία.
Υπάρχουν νύχτες με αεράκι που η αποκρουστική μυρωδιά φθάνει ως το κέντρο της πόλης και πιο πέρα. Μία βόλτα στο παράκτιο μέτωπο έξι χιλιομέτρων, από την προβλήτα 6 του λιμανιού και δυτικά ως το Καλοχώρι, αρκεί για να βεβαιωθείς ότι αυτή είναι η περιβαλλοντική «μαύρη τρύπα» της Θεσσαλονίκης.

Στην περιοχή υπάρχουν ως και παλιά στρατόπεδα, γεμάτα βαρέλια καυσίμων που στραγγίζουν στο υπέδαφος
Ακριβώς μετά τον φράχτη του λιμανιού, υψώνεται ένας ανισόπεδος κόμβος, που ταλαντεύεται κάτω από τα πόδια μας όσο περνούν φορτηγά με κοντέινερ. Κάτω από την τσιμεντένια γέφυρα περνά ο χείμαρρος του Δενδροποτάμου, όμως το θολό νερό δεν χύνεται στη θάλασσα, αντίθετα λιμνάζει στο σημείο γιατί ένα παχύ μαύρο στρώμα λάσπης έχει φράξει τη φυσική ροή. Αν πετάξεις μία πέτρα από τη γέφυρα στο ποτάμι, θα μείνει καρφωμένη σαν κομματάκι αμυγδάλου πάνω σε μία πηχτή επιφάνεια μαύρης σοκολάτας, που όμως ζέχνει. Τριγύρω υπάρχει ένα παλιό στρατόπεδο με άδεια βαρέλια καυσίμων που στραγγίζουν στο υπέδαφος και περιφραγμένες εγκαταστάσεις πετρελαιοχημικών. Τα παλιά βυρσοδεψεία έφυγαν από εδώ πριν από λίγα χρόνια και μαζί τους χάθηκε το ιδανικό άλλοθι δεκαετιών για αυτή την αφόρητη μόλυνση στην είσοδο της πόλης.
 
Ο χείμαρος του Δενδροποτάμου  διατρέχει ολόκληρη τη Δυτική Θεσσαλονίκη και καταλήγει δίπλα στην έξοδο του λιμανιού. Μόλις το τελευταίο ένα χιλιόμετρο του χειμάρρου είναι ανοιχτό, ενώ αντίθετα όλο το υπόλοιπο μήκος της κοίτης του είναι υπόγειο, περνώντας κάτω από κατοικημένες αλλά και βιομηχανικές περιοχές. Στο τελευταίο κομμάτι μπορούμε να δούμε αγωγούς άγνωστης προέλευσης να ρίχνουν αστικά και βιομηχανικά απόβλητα. Υπάρχουν μέρες που από το μηχανοστάσιο της ΕΥΑΘ στον χείμαρρο καταλήγει κίτρινο νερό. Οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον ίδιο άξονα δεν λειτουργούν βιολογικούς καθαρισμούς, ενώ βενζινάδικα ρίχνουν επίσης απόβλητα. Υπάρχουν σκουπίδια, λάσπη και φερτά υλικά. Φανταστείτε λοιπόν τι συμβαίνει στο κλειστό κομμάτι του χειμάρρου, που δεν μπορούμε να ελέγξουμε», μου λέει στο τηλέφωνο ο δήμαρχος Αμπελοκήπων-Μενεμένης, Λάζαρος Κυρίζογλου, στα διοικητικά όρια του οποίου ανήκει μέρος του παράκτιου δυτικού μετώπου.
Ο περιβόητος χείμαρρος του Δενδροποτάμου, διασχίζει όλη τη Δυτική Θεσσαλονίκη και δέχεται καθημερινά αστικά και βιομηχανικά λύματα
Οδηγούμε από το λιμάνι προς το Καλοχώρι, ακολουθώντας το ανάχωμα που προστατεύει τον οικισμό από τα νερά της θάλασσας. Κι εδώ η περιβαλλοντική υποβάθμιση είναι εμφανής, ακόμη και εντός του Εθνικού Πάρκου που θεωρείται προστατευόμενη περιοχή με σημαντική χλωρίδα και πανίδα. Εδώ στέκουν παλιές βιομηχανίες, ενώ από το ίδιο σημείο περνούν οι αγωγοί πετρελαίου που συνδέουν τα διυλιστήρια με τις πλωτές εξέδρες ανοιχτά του Θερμαϊκού, όπου δένουν τα τάνκερ. Κανένα μέτρο προστασίας και εγκατάλειψη.
Το φθινόπωρο του 2014, η τότε ηγεσία του Υπουργείου Υποδομών είχε ανακοινώσει ότι ειδικά για την ανάπλαση και αξιοποίηση της περιοχής επρόκειτο να δημιουργηθεί μία εταιρεία με αποκλειστικό μέτοχο το Υπουργείο Οικονομικών, στα πρότυπα του «Αττικού Παράκτιου Μετώπου» που έκανε τις μελέτες για τον Φαληρικό Όρμο. Είχε εκφραστεί μάλιστα η ελπίδα ότι η χρηματοδότηση θα ερχόταν «είτε από κρατικά κονδύλια είτε από ευρωπαϊκά είτε από δωρεές». Τίποτα από όλα αυτά δεν συνέβη.

Εγκαταστάσεις μονάδων πετρελαιοχημικών, σκουπίδια και εγκατάλειψη, λίγα χιλιόμετρα μετά το τέλος των ορίων του Οργανισμού Λιμένος Θεσσαλονίκης
Στην αρχή της χρονιάς έγινε γνωστό ότι η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, με την επιστημονική υποστήριξη του Τμήματος Χημείας του ΑΠΘ, προκήρυξε διαγωνισμό με στόχο την αναμενόμενη εδώ και χρόνια ανάπλαση του πιο μολυσμένου σημείου της Θεσσαλονίκης. Το Πανεπιστήμιο πρόκειται να κάνει τις αναλύσεις στο νερό και το υπέδαφος, ώστε με βάση τα αποτελέσματα ο ανάδοχος που θα προκύψει να προτείνει τρόπους αναστροφής της ρύπανσης. Το δεύτερο σκέλος αφορά τη μελέτη αποκατάστασης και αξιοποίησης του παράκτιου μετώπου, από το λιμάνι ως το Καλοχώρι. Το έργο, με τον διακριτικό τίτλο Terra-Med, έχει ενταχθεί σε διακρατικό πρόγραμμα μεταξύ Ελλάδας και ΠΓΔΜ, συνολικού προϋπολογισμού 700.000 ευρώ, από τα οποία περίπου 600.000 ευρώ αφορούν το παράκτιο μέτωπο της Θεσσαλονίκης και τα υπόλοιπα έργα περιβαλλοντικής αποκατάστασης στη γειτονική χώρα. Ο διαγωνισμός τρέχει και τυπικά ολοκληρώνεται στις 15 Ιουνίου. Στην πράξη ωστόσο εκτιμάται ότι θα υπάρξουν σοβαρές καθυστερήσεις, καθώς μεταξύ άλλων οι επιστήμονες του Τμήματος Χημείας θα πρέπει να υπομένουν μία γραφειοκρατική τρέλα μόνο για την αγορά ενός ειδικού οργάνου αναλύσεων.
Το VICE ζήτησε την άποψη επιστημόνων και εκπροσώπων φορέων που ασχολούνται επί χρόνια με το θέμα της ρύπανσης του δυτικού παράκτιου μετώπου και κατ' επέκταση του Θερμαϊκού Κόλπου. Οι περισσότεροι δεν θέλησαν να μιλήσουν επώνυμα, απλώς δήλωσαν ότι δεν περιμένουν πολλά από τη νέα προσπάθεια.
Το θολό νερό του χειμάρρου του Δενδροποτάμου δεν καταλήγει στη θάλασσα, καθώς τις εκβολές του φράζει ένα παχύ στρώμα μαύρης λάσπης
«Από τη δεκαετία του '70 ως σήμερα έχουν εκπονηθεί περί τις 500 επιστημονικές έρευνες, ωστόσο ουδέποτε ελήφθησαν αποτελεσματικά μέτρα» σημειώνει ο καθηγητής του Τμήματος Χημείας του ΑΠΘ, Κωνσταντίνος Φυτιάνος. Ο ίδιος ήταν επικεφαλής δεκαμελούς ομάδας επιστημόνων, οι οποίοι το 2007-08 εκπόνησαν την κατά γενική ομολογία πιο πλήρη μελέτη για τη ρύπανση στον Θερμαϊκό, προτείνοντας συγκεκριμένες λύσεις. Εκτός από το θαλάσσιο μέτωπο, η ερευνητική ομάδα είχε κάνει τότε αναλύσεις και στα ποτάμια που χύνονται στον Θερμαϊκό, φθάνοντας μέχρι τα βόρεια σύνορα. Η μελέτη 600 σελίδων παραδόθηκε στην νεοπαγή τότε Διεύθυνση Προστασίας και Ανάπτυξης του Θερμαϊκού Κόλπου του Υπουργείου Μακεδονίας-Θράκης, ωστόσο ουδέποτε αξιοποιήθηκε.
Ο κ. Φυτιάνος περιορίστηκε να μου περιγράψει την εικόνα χωρίς να αναφερθεί σε αριθμούς και άλλα ειδικά δεδομένα. «Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι στα ιζήματα εντοπίστηκαν μεγάλες συγκεντρώσεις βαρέων μετάλλων, πετρελαιοειδών και των εξαιρετικά επιβλαβών PCBs (σσ: πολυχλωριωμένα διφαινύλια, στην ίδια οικογένεια ανήκει το κλοφέν). Επιπλέον, εντοπίστηκε μικροβιολογική μόλυνση από το αεροδρόμιο ως το Καλοχώρι», είπε.
Ενδεικτικά μόνο, ειδικά για τα πετρελαιοειδή, στα ιζήματα του λιμανιού, προσδιορίστηκαν αρωματικοί υδρογονάνθρακες σε συγκεντρώσεις δεκαπλάσιες έως εκατονταπλάσιες των μέσων φυσικών συγκεντρώσεων. Επιπλέον, το 1/3 της ρύπανσης που καταλήγει στο ευαίσθητο οικοσύστημα του Κόλπου είχε διαπιστωθεί ότι προέρχεται από αγροτικές δραστηριότητες (ανιχνεύτηκαν συγκεντρώσεις απαγορευμένων επί δεκαετίες φυτοφαρμάκων, όπως του DDE, φυσικού μεταβολίτη του DDT).
Το Εθνικό Πάρκο του Καλοχωρίου, αν και προστατευόμενη περιοχή, είναι εγκαταλελειμμένο και γεμάτο παράγκες
Το πιο τραγελαφικό είναι ότι μέχρι σήμερα η επίσημη πολιτεία δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ να αξιοποιήσει τα επιστημονικά δεδομένα, επενδύοντας διαχρονικά εκατομμύρια ευρώ σε ένα βαρέλι χωρίς πάτο και δημιουργώντας ένα τριτοκοσμικό δίκτυο «αρμόδιων» υπηρεσιών. Χαρακτηριστική ήταν η ίδρυση, πριν από λίγα χρόνια, ενός Παρατηρητηρίου Κατά της Ρύπανσης του Θερμαϊκού από το ΥΜΑΘ, το οποίο θα συντόνιζε τους 69 οργανισμούς, φορείς, συλλόγους και υπηρεσίες, που εμπλέκονται σε ζητήματα διαχείρισης του Κόλπου. Καμία από αυτές δεν έχει προσδιορισμένες αρμοδιότητες και σαφή γεωγραφική εμβέλεια.
Η τελευταία προσπάθεια περιβαλλοντικής εξυγίανσης και ανάπλασης του δυτικού παράκτιου μετώπου της Θεσσαλονίκης βρίσκεται λοιπόν αυτόν τον καιρό σε εξέλιξη. Οι ειδικοί διατηρούν χαμηλές προσδοκίες για το αποτέλεσμα. Οι κάτοικοι της πόλης θα πειστούν ότι κάτι αλλάζει μόνο όταν διασχίσουν τη δυτική είσοδο με ανοιχτό παράθυρο στο αυτοκίνητο.

seleo.gr