Συμπληρώνονται 100 χρόνια από τότε που 520 Ινδοί έπεσαν μαχόμενοι υπερασπιζόμενοι τη Θεσσαλόνικη. Πιθανότατα δεν ήξεραν ούτε γιατί πολεμούσαν και ίσως ούτε και σε ποιό σημείο της γης βρίσκονταν.
Το ινδικό νεκροταφείο του τέως Χαρμάνγκιοϊ είναι χώρος ξεχωριστός, που απέχει μερικά χιλιόμετρα από τα συμμαχικά νεκροταφεία της περιόδου δηλαδή το Ζέιτελνικ. Βρίσκεται στην οδό Μοναστηρίου, κοντά στην είσοδο του στρατοπέδου Ζιάκα και δίπλα στις γραμμές του τραίνου. Αποτελείται από 5,5 στρέμματα γης περιφραγμένα με ένα χαμηλό γκρίζο πέτρινο τοίχο και φυτεμένα με πεύκα και κυπαρίσσια, που από μακριά φαίνονται σαν μια συστάδα πράσινου στην βιομηχανική τσιμεντούπολη που τώρα εκτείνεται εκεί. Ο χώρος, που τον περιποιείται το Commonwealth War Graves Commission,είναι καθαρός και καλαίσθητα σχεδιασμένος Στην είσοδο υπάρχει μια ιστορική αφήγηση
Το νεκροταφείο περιέχει:
· ένα οκτάγωνο κτίσμα μέσα στο οποίο προφανώς βρίσκονται στάχτες ανθρώπων . Αναφέρονται 220 άτομα (εικόνα 8). Τα ονόματα, αριθμοί, και ειδικότητες είναι γραμμένα σε άσπρο μάρμαρο με μαύρα γράμματα.
· ένα οκτάγωνο κτίσμα μέσα στο οποίο προφανώς βρίσκονται στάχτες ανθρώπων . Αναφέρονται 220 άτομα (εικόνα 8). Τα ονόματα, αριθμοί, και ειδικότητες είναι γραμμένα σε άσπρο μάρμαρο με μαύρα γράμματα.
· ένα μνημείο πεσόντων, των οποίων τα οστά ή είναι θαμμένα σε ανώνυμους τάφους ή δεν βρέθηκαν. (εικόνα 10). Αναφέρονται 163 άτομα, των οποίων τα ονόματα είναι χαραγμένα σε μαύρο γρανίτη.
· μεμονωμένους τάφους περίπου 105 ατόμων με μικρές όρθιες ταφόπετρες.
· έναν τάφο αρχιλοχία μονάδας μεταγωγικών με μεγάλη ταφόπετρα.[6]
Πιθανώς οι Άγγλοι (τότε κυρίαρχοι της Ινδίας) τους έθαψαν σε χωριστό χώρο, σχετικά μακριά από τα άλλα συμμαχικά κοιμητήρια, γιατί οι άνθρωποι αυτοί δεν ήταν χριστιανοί. Έτσι, δημιουργήθηκε ένα νεκροταφείο που παρόμοιό του μάλλον δεν υπάρχει, γιατί τα άτομα διαφόρων θρησκειών σχεδόν παντού θάβονται σε χωριστούς χώρους, ενώ ινδουιστικά νεκροταφεία δεν υπάρχουν πουθενά. Στο ινδικό νεκροταφείο της Θεσσαλονίκης βρίσκονται ανάκατοι περίπου 384 ινδουιστές , 107 μουσουλμάνοι, 26 Sikh, και 1-3 χριστιανοί.
Το 74% των θαμμένων ήταν ινδουιστές, από τους οποίους περίπου το 80% ανήκαν στην χαμηλότερη κάστα των Shúdra (παριών) και τις πολλές υποκάστες της. Έτσι, οι περισσότεροι Ινδοί που ήρθαν στην Θεσσαλονίκη ήταν παρίες και έκαναν τις χειρωνακτικές και ακάθαρτες δουλειές. (Δεν έκανε ο οποιοσδήποτε Ινδός τα χρόνια εκείνα τέτοιες εργασίες.) Συγκεκριμένα αναφέρεται η κάστα των οδοκαθαριστών, jamádar. Όσοι φρόντιζαν τα ζώα θεωρούνταν επίσης ακάθαρτοι. Ακόμα και οι μουσουλμάνοι ή χριστιανοί που είχαν αυτές τις ειδικότητες, είχαν αλλαξοπιστήσει από τις ίδιες χαμηλές κάστες και είχαν κρατήσει τα επαγγέλματά τους. Στις αρχές του 20ου αιώνα τα ταμπού ήταν ακόμα αυστηρά, και πιθανόν οι υπόλοιποι ινδουιστές δεν τους άγγιζαν ή δεν έτρωγαν μαζί τους. Ο ένας μάγειρας που αναφέρεται είναι χαμηλής κάστας και μάλλον μαγείρευε ειδικά γι' αυτούς. Μια και οι παρίες Ινδοί δεν μορφώνονταν πριν 100 χρόνια, οι περισσότεροι πεσόντες στην Θεσσαλονίκη ήταν αγράμματοι.
Ελένη Αμπατζή
elinepa.org
Σε πλήρη αντίθεση με την εικόνα της τσιγγάνικης γειτονιάς της Θεσσαλονίκης, δίπλα στις γραμμές του τρένου, στην κάτω πλευρά της οδού Μοναστηρίου, το νεκροταφείο είναι ένας χώρος έκτασης 5,5 στρεμμάτων, στρωμένος με γρασίδι και περιφραγμένος. Στις πλάκες των τάφων διαβάζουμε επιγραφές στα ινδικά και τα αγγλικά, ενώ ολόγυρα υπάρχουν παρτέρια με λουλούδια και ταφικά μνημεία – ο χώρος περισσότερο παραπέμπει στην εικόνα των νεκροταφείων που έχουμε από το αμερικάνικο σινεμά.
Με δύο λόγια, ένα αγγλοσαξονικού τύπου νεκροταφείο στην άκρη της τσιγγάνικης γειτονιάς της Θεσσαλονίκης..! Συγγενείς των νεκρών και προσκυνητές δεν έρχονται ποτέ εδώ, μόνο συνεργεία του Δήμου καθαρίζουν τακτικά τον χώρο. Οι κάτοικοι προσπερνούν με αδιαφορία αυτή… την παραδοξότητα στη γειτονιά τους, πιτσιρίκια παίζουν μπάλα στην αλάνα δίπλα στο νεκροταφείο και αστυνομικοί κάνουν περιπολίες ρουτίνας στα γύρω στενά.
Στο κοιμητήριο, που ανήκει στην Επιτροπή των Στρατιωτικών Κοιμητηρίων της Κοινοπολιτείας, είναι θαμμένοι περισσότεροι από 500 Ινδοί στρατιώτες, οι οποίοι έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου (1914-18). Φτωχοί και αγράμματοι άνθρωποι οι περισσότεροι, αναγκάστηκαν να εγκταλείψουν τις οικογένειές τους στην άλλη άκρη της γης, για να πολεμήσουν στο πλευρό των Άγγλων και των συμμαχικών δυνάμεων, να σκοτωθούν στο πεδίο της μάχης ή να πεθάνουν από τις λοιμώξεις και τα καιρικά φαινόμενα πέριξ της Θεσσαλονίκης. Μέλη της πολυεθνικής στρατιάς της Ανατολής, είναι αμφίβολο αν γνώριζαν σε ποιο μέρος της γης βρέθηκαν και πέθαναν. Ήταν κυρίως οπλίτες και χαμηλόβαθμοι αξιωματικοί ή μέλη βοηθητικών ταγμάτων, ενώ εδώ βρίσκονται θαμμένοι και 33 ναυτικοί του αγγλικού εμπορικού ναυτικού.
